جایزهٔ نوبل شیمی (به سوئدی: Nobelpriset i kemi) هر ساله توسط آکادمی سلطنتی علوم سوئد به دانشمندان در زمینه‌های مختلف شیمی تعلق می‌گیرد. این یکی از پنج جایزهٔ نوبل است که در سال ۱۸۹۵ توسط آلفرد نوبل برای مشارکت‌های برجسته در زمینه‌های فیزیک، شیمی، ادبیات، صلح و فیزیولوژی یا پزشکی اهدا می‌شود.این جایزه توسط بنیاد نوبل اداره می‌شود و توسط یک کمیته که متشکل از پنج عضو منتخب آکادمی علوم سلطنتی سوئد هستند به برندگان اعطا می‌شود.اولین جایزهٔ نوبل در شیمی در سال ۱۹۰۱ به یاکوبوس هنریکوس وانت‌هوف از هلند اهدا شد. هر جایزه شامل یک مدال، یک دیپلم افتخار و جایزه‌ای نقدی است که در طول سال‌های مختلف مقدار آن متفاوت بوده‌است.مقدار جایزهٔ یاکوبوس هنریکوس وانت‌هوف، ۱۵۰۷۸۲ کرون بود که در دسامبر ۲۰۰۷ برابر با ۷،۷۳۱،۰۰۴ کرون است. در سال ۲۰۰۸، این جایزه به اسامو شیمومورا، مارتین کلایف و راجر تسین که مقدار آن ۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰ کرون سوئد (اندکی بیش از ۱ میلیون یورو، یا ۱،۴ میلیون دلار) بود اهدا شد.این جایزه در سالانه استکهلم در تاریخ ۱۰ دسامبر برابر با سالگرد مرگ نوبل به برندگان اهدا می‌شود.تاکنون این جایزه ۲۵ بار به افرادی اهدا شده‌است که در زمینه شیمی آلی مشارکت داشته‌اند که بیش از هر زمینه‌ای در شیمی است.دو برندهٔ جایزهٔ نوبل شیمی ریچارد کوهن (۱۹۳۸) و آدولف فریدریش بوتنانت (۱۹۳۹) از آلمان تنها افرادی بوده‌اند که موفق به دریافت جایزه خود توسط دولتشان نشده‌اند. فردریک سانگر دوبار در سال‌های ۱۹۵۸ و ۱۹۸۰ موفق به دریافت این جایزه شده‌است. همچنین ماری کوری (فیزیک در سال ۱۹۰۳، شیمی در سال ۱۹۱۱) و لینوس کارل پاولینگ (شیمی در سال ۱۹۵۴، صلح در سال ۱۹۶۲) و جان باردین (فیزیک در سال ۱۹۵۶ و ۱۹۷۲ ) از جمله افرادی بوده‌اند که دوبار موفق به دریافت جایزه نوبل شده‌اند ماری کوری (۱۹۱۱)، ایرن ژولیو کوری (۱۹۳۵)، دوروتی هاجکین (۱۹۶۴) و عادا یونات (۲۰۰۹) چهار زنی بوده‌اند که موفق به دریافت نوبل شیمی شده‌اند. از سال ۱۹۰۱ تا سال ۲۰۱۱ این جایزه به نفر ۱۶۰ اهدا شده‌است. جایزهٔ نوبل شیمی در سال‌های ۱۹۱۶، ۱۹۱۷، ۱۹۱۹ ،۱۹۲۴، ۱۹۳۳، ۱۹۴۰، ۱۹۴۱، و ۱۹۴۲ به هیچ فردی اعطا نشد.

• جوایز نوبل شیمی به چه کشورهایی تعلق گرفته است:

کشور	شماره جوایز
ایالات متحده آمریکا	۶۰٬۵
آلمان	۲۸
بریتانیا	۲۵
فرانسه	۸
سوئیس	۶
ژاپن	۶
اسرائیل	۴
سوئد	۴
کانادا	۳٬۵
هلند	۳
آرژانتین	۱
بلژیک	۱
دانمارک	۱
فنلاند	۱
ایتالیا	۱
نیوزیلند	۱
نروژ	۱
اتریش	۱
روسیه	۱
چکسلواکی	۱
مجارستان	۱
مصر	۰٬۵
استرالیا	۰٬۵

برگرفته از مجله ویکی پدیا

آشنایی با عنصر سرب

سرب یکی از عنصرهای شیمیایی واسطه در جدول تناوبی است. سرب همچنین در رده فلزها قرار دارد.این فلز تشعشعات هسته‌ای را عبور نمی‌دهد .سرب در طبیعت به شکل کانی به نام گالن (سیستم تبلور کوبیک یا مکعبی ) یافت می‌گردد.
سرب عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با نشان Pb و عدد اتمی ۸۲ وجود دارد.سرب عنصری سنگین ، سمی و چکش خوار است که دارای رنگ خاکستری کدری می‌باشد .هنگامیکه تازه تراشیده شده سفید مایل به آبی است اما در معرض هوا به رنگ خاکستری تیره تبدیل می‌شود.از سرب در سازه‌های ساختمانی ، خازنهای اسید سرب ، ساچمه و گلوله استفاده شده و نیز بخشی از آلیاژهای لحیم و آلیاژهای گدازپذیر می‌باشد.سرب سنگین ترین عنصر پایدار است.


سرب فلزی است براق ،انعطاف پذیر، بسیار نرم ، شدیداً چکش خوار و به رنگ سفید مایل به آبی که از خاصیت هدایت الکتریکی پایینی برخوردار می‌باشد.این فلز حقیقی به شدت در برابر پوسیدگی مقاومت می‌کند و به همین علت از آن برای نگهداری مایعات فرسایشگر ( مثل سولفوریک اسید ) استفاده می‌شود. با افزودن مقادیر خیلی کمی آنتیموان یا فلزات دیگر به سرب می‌توان آنرا سخت نمود.

کاربردها

کاربردهای اولیه سرب عبارت بودند از:سازه‌های ساختمانی ، رنگدانه‌های مورد استفاده در لعاب سرامیک و لوله‌های انتقال آب. کاخها و کلیساهای بزرگ اروپا دروسایل تزئینی ، سقفها ، لوله‌ها و پنجره‌ها یشان دارای مقادیر قابل توجهی سرب هستند.این فلز ( در حالت عنصری) پس از آهن ، آلومینیم ، مس و روی بیشترین کاربرد را دارد.موارد استفاده معمولی سرب به شرح زیر است : در باطریهای اسید سرب ، در اجزای الکترونیکی ، روکش کابل ،مهمات ، در شیشه CTR‌ها، سرامیک ،شیشه‌های سربدار، لوله‌های سربی ( اگرچه استفاده از اتصالات سربی در لوله‌های آب آشامیدنی در دهه ۹۰ در آمریکا قانونی شد، امروزه کاربرد آنچنانی ندارند) در رنگها( از سال ۱۹۷۸ در آمریکا وبه تدریج از دهه ۶۰ تا دهه ۸۰ در انگلستان ممنوع شد اگرچه رنگ سطوح قدیمی می‌توانست تا ۵۰٪ وزن از سرب باشد) آلیاژها،پیوتر(مجسمه ها)، اتصالات و مواد پر کننده دندان.همچنین در بامها به‌عنوان درزگیر برای محافظت اتصالات در برابر باران مورد استفاده قرار می‌گیرد.در گازوئیل ( بنزین) به‌عنوان تترا اتیل و تترا متیل سرب برای کاهش صدای موتور کاربرد دارد (فروش بنزین سربدار در آمریکا از سال ۱۹۸۶ و در اتحادیه اروپا از سال ۱۹۹۹ ممنوع شد. )سرب یک ابررسانامی‌باشد.

به علت فراوانی سرب  ، تهیه آسان، کارکردن آسان با آن ،انعطاف پذیری و چکش خواری بالا و پالایش راحت ، حداقل از ۷۰۰۰ سال پیش مورد استفاده بشر می‌باشد.در کتاب خروج ( بخشی از انجیل) به این عنصر اشاره شده‌است.کیمیاگران می‌پنداشتند سرب قدیمی ترین فلز بوده و به سیاره زحل مربوط می‌شود.لوله‌های سربی که نشانه‌های امپراتوری روم را حمل می‌کردند هنوز هم بکار می‌روند.نشان Pb برای سرب خلاصه نام لاتین آن plumbum است. در اواسط دهه ۸۰ تغییر مهمی در الگوهای پایان استفاده از سرب بوجود آمده بود.بیشتر این تغییر ناشی از پیروی مصرف کنندگان سرب آمریکا از قوانین زیست محیطی بود که بطرز قابل ملاحظه‌ای استفاده از سرب را درمحصولات بجز باطری از جمله گازوئیل، رنگ،اتصالات و سیستم‌های آبی کاهش داده یا حتی حذف کرد.

جداسازی

سرب در طبیعت یافت می‌شود اما کمیاب است.امروزه معمولاً سرب در کانیهایی همراه با روی ، نقره و ( بیشتر) مس یافت می‌شود و به همراه این مواد جدا می‌گردد.ماده معدنی اصلی سرب گالن(PbS) است که حاوی ۶/۸۶٪ سرب می‌باشد.اما بیش از نیمی از سربی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد بازیافتی می‌باشد. سنگ معدن به‌وسیله مته یا انفجار جداشده سپس آنرا خرد کرده و سپس طی فرآیند شناورسازی ناخلصی ها را از روی سولفید جدا می کنند.

ایزوتوپ ها

سرب بطور طبیعی دارای چهار ایزوتوپ پایدار است . سرب ۲۰۴ و ۲۰۶ و ۲۰۷ و ۲۰۸ :

سرب ۲۰۶-۲۰۷ و۲۰۸ همگی پرتوزا هستند.

هشدارها

سرب فلز سمی است که به پیوندهای عصبی آسیب رسانده ( بخصوص در بچه‌ها) و موجب بیماریهای خونی و مغزی می‌شود.تماس طولانی با این فلز یا نمکهای آن ( مخصوصاً نمکهای محلول یا اکسید غلیظ آن PbO۲) می‌تواند باعث بیماریهای کلیه و دردهای شکمی شود.

چند مطلب حکیمانه

۱-کسی که دارای عزمی راسخ است ،جهان را مطابق ميل خويش عوض می کند

۲-خوشبختی به کسانی روی می آورد که برای خوشبخت کردن دیگران می کوشند.

۳-پيروزی آن نيست که هرگز زمين نخوری، آنستکه بعداز هر زمين خوردنی برخيزی.

۴-اگر همواره مانند گذشته بیندیشید، همیشه همان چیزهایی را بدست می آورید

چند جمله در باب شیمی

 اکسیژن رفیق نابابی است . همنشینی با او سر انجامی جز خاکستر و دود شدن در هوا ندارد
اتم ها زندگی مشترک خود را با چه شور و حرارتی آغاز می کنند!! 

بر خلاف تصور ما برای رسیدن به کمال همیشه لازم نیست چیزی بدست بیاوریم گاهی باید از چیزی گذشت. سدیم تا از الکترونش نگذرد آرایش الکترونی لایه ظرفیتش کامل نمی شود! !